تلویزیون با آموزش مفاهیم فرهنگی و اعتقادی، ترسیم و تبیین نمودهای برجسته و الگوهای مثبت و منفی، تبلیغ، ترویج و نهادینه‌سازی هنجارهای مناسب و نامناسب، از جایگاهی کاملاً استثنایی برخوردار است، مشروط بر آنکه توجه به ذائقه و سلیقه مخاطب از چشمان تیزبین اصحاب رسانه مخفی نماند، چرا که تحقق اهداف و سیاست‌های رسانه‌ای جز از دریچه نگاه، میل و سلیقه مخاطبان میسر نمی‌شود و بایستی در این راستا نیم‌نگاهی به نوآوری و ایده‌پردازی برنامه‌ها داشته باشیم. نوجوانان در دنیای تصویر کم‌نصیب‌ترین قشری بوده‌اند که برایشان محتوای سالم ساخته و پرداخته شده، از این رو سال گذشته با عنایت به ضرورت‌های موجود، توسط رسانه ملی راه‌اندازی شبکه نوجوان در دستور کار قرار گرفت تا در سایه‌سار پاسخگویی به نیازهای مخاطبان نوجوان کنار نهادهای خانواده و مدرسه مسیر روشنی را برای آینده‌سازان فردای ایران اسلامی رقم زند. ساخت، تولید و پخش برنامه‌های تفریحی و سرگرم‌کننده، آموزشی و علمی که بتواند نیازهای متنوع و مختلف این گروه سنی را پاسخ دهد از مهمترین اهداف این شبکه به‌شمار می‌رود. حالا پس از گذشت یک سال از دستور مقام معظم رهبری که به رئیس رسانه ملی ابلاغ کردند تا به قشر نوجوان و نیازمندی‌های اختصاصی‌اش توجه ویژه‌ای شود، خبرنگار فرهنگی تسنیم با مهدی سالم مدیر شبکه امید گفتگویی انجام داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
قرار نیست ما را هم مثل «خندوانه» ببینند
*امروز شبکه امید بسته متنوعی از برنامه‌های آموزشی، گفتگومحور و فیلم‌های خارجی و داخلی نوجوانانه را روی آنتن می‌برد اما هنوز بسیاری نمی‌دانند این شبکه چیست و برنامه‌هایش را در کدام زمان باید ببینند و این شبکه را در کدام سیگنال تلویزیون، جست‌وجو کنند؟
برای دیده‌شدن یک شبکه نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم ظرف یک سال که از راه‌اندازی‌اش می‌گذرد این اتفاق بیفتد. شبکه‌های پربیننده‌ای مثل نسیم در چند سال گذشته برنامه‌شان به یک بلوغ خاصی رسیده است و مخاطب خودشان را پیدا کرده‌اند و منتظریم که این اتفاق برای ما هم بیفتد، البته نه به هر قیمتی، و از طرفی میزان مخاطب تخصصی شبکه‌ها با هم متفاوت است. ما شبکه تخصصی نوجوان هستیم و قرار نیست عمومی برنامه بسازیم و عمومی ما را ببینند و از طرفی انتظار داشته باشیم برنامه‌های ما را همچون «خندوانه» ۵۰ میلیون ببینند. آن ۵۰ میلیون مخاطب برای یک شبکه عمومی و با رویکرد عمومی است. ما شبکه تخصصی هستیم با جامعه مخاطب حدود ۹ میلیون نفر نوجوان و برای این قشر برنامه‌سازی می‌کنیم.
مشکل سیگنال‌رسانی وجود دارد
اینکه سطح پوشش ما کم است را قبول دارم. اینکه برای نوجوانان کار می‌سازیم این عدالت باید اتفاق بیفتد، چرا که خیلی از مراکز استانداری مخصوصاً در برخی از شهرستان‌های کوچک‌تر این پوشش وجود ندارد و این هم مشکل سیگنال‌رسانی ماست و باید اصلاح بشود.
ما در رابطه با خانواده به‌سراغ هویت جنسی رفتیم
*یکی از برنامه‌هایی که به‌عنوان برنامه گفتگومحور و جدی شما در عرصه خانواده و بیانگر معضلات و آسیب‌های اجتماعی وجود دارد «پرانتز باز» است. شبکه امید در بحث خانواده و جامعه چه هدف‌گذاری‌ای دارد؟
یک مصداق عینی در معضلات اجتماعی که بسیار هم تأثیرگذار است به موضوع طلاق برمی‌گردد. وقتی در رسانه می‌خواهید به یک معضل اجتماعی مثل طلاق بپردازید نباید همواره به خود معضل اشاره کنیم باید ببینیم ریشه طلاق در کجاست. به‌خلاف نظر و باوری که برخی از مدیران ما داشته‌اند و در جلسه شورای اجتماعی هم مطرح می‌کنند رسانه زمانی در جلوگیری از معضلی تأثیرگذار خواهد بود که به‌صورت مستقیم به آن معضل نپردازد. ما الآن درباره خانواده و معضلات اجتماعی به‌طور جد در شبکه امید کار می‌کنیم، مثلاً ما به یکی از زیرشاخه‌های آن که بسیار هم مؤثر است، پرداخته‌ایم که هویت جنسی است.
هویت جنسی یعنی پسرها مردانگی بیاموزند و دختران زنانگی!
هویت جنسی نوجوان در دوره نوجوانی شکل نگیرد در آینده منجر به طلاق می‌شود. حالا شاید بپرسید؛ هویت جنسی اصلاً یعنی چه؟ هویت جنسی یعنی مردانگی در یک پسر این جامعه شکل بگیرد و فرزندان دختر هم زنانه پرورش پیدا کنند. این هویت جنسی با آموزش جنسی متفاوت است و خلط مبحث نشود. پس ما باید هویت زنانه به دخترها و مردانه را به پسرها بدهیم. مسابقه «آماده باش» شاید سرآغاز این راه باشد که نوجوانان پسر ما حالاتی را که باید یک مرد داشته باشد همچون جوانمردی، بزرگمردی، ازخودگذشتگی، محکم بودن و متکی به خود بودن را بیاموزند.
برای تأثیرگذاری باید از سطحی‌نگری فاصله بگیریم
مسابقه‌ای مثل «اقلیما» که از ماه آینده روی آنتن خواهد رفت بستری برای پرورش نوجوانان دختر خواهد بود که زنانگی بیاموزند. به‌زودی جنگ شبانه‌ای هم برای دخترخانم‌ها روی آنتن می‌رود و منتظریم ایام محرم و صفر بگذرد، چون این جنگ، شاد و مفرح است. در این برنامه، بحث عزت و افتخار دخترانه را ترویج می‌دهیم، زیرا دختری که اعتماد به نفس خودش را در دوره نوجوانی از دست می‌دهد در دوران جوانی به‌راحتی به معضلات اجتماعی دچار می‌شود و اگر ازدواج بکند یا زندگی خوبی نخواهد داشت یا زندگی‌اش منجر به طلاق می‌شود. وقتی می‌گوییم به موضوع طلاق می‌پردازیم لزوماً این نیست که به مخاطبینش بگوییم این برنامه را برای کاهش طلاق ساخته‌ایم، این نوع پرداخت رسانه‌ای، حتماً ضعیف، سطحی و بی‌تأثیر خواهد بود. وقتی به ریشه‌های منجر به طلاق مثل هویت‌های مردانه و زنانه‌ای که در دوره نوجوانی شکل می‌گیرد، بپردازیم جلوی رشد طلاق را قطعاً خواهد گرفت.
مهارت‌های زندگی باید در مدرسه تدریس شود
یک نکته دیگر که در زندگی‌های موفق، مؤثر است برخورداری از مهارت و هوشمندی است. قطعاً یک انسان از دوران نوجوانی این مهارت‌ها را کسب می‌کند تا در آینده یک فرد مؤثر و موفقی باشد. اما آیا این مهارت‌ها را آموخته و اصلاً در جایی مثل آموزش و پرورش طرح درسی برای این مهارت‌ها شده تا زمینه‌ساز فراگیری آن فرد شود؟ حتماً ما در سازمان صداوسیما خودمان را موظف می‌دانیم مهارت‌های زندگی را به فرزندان نوجوان این جامعه آموزش دهیم. حتماً برنامه‌سازی مختص این موضوعات را پیگیری می‌کنیم و فراگیری مهارت‌ها و رفتارهای کاربردی برایمان دغدغه خواهد بود تا به کاهش آسیب‌های اجتماعی در آینده دست یابیم.
افتخار می‌کنم نوجوانان برای نوجوانان برنامه روی آنتن می‌برند
*یکی از نقاط موفق و آینده‌ساز شبکه امید، استفاده از نیروهای نوجوان و جوان تازه‌وارد است و خیلی متکی به سلبریتی‌ها نیست. چطور به این نتیجه رسیدید و آیا برایتان ریسک نیست که نیروهای تازه‌وارد را به آدم‌های مشهور ترجیح می‌دهید؟
یادم می‌آید در آغاز راه، امثال کامبیز دیرباز حضور داشتند یا مثلاً در برنامه زنده سحرگاهی‌مان از امیر کربلایی‌زاده استفاده کردیم. این طور نبوده به هیچ وجه از چهره‌های مطرح سینما و تلویزیون استفاده نکنیم کما اینکه به‌عنوان میهمان و مجری در برنامه حضور پیدا کرده‌اند. اما برایمان تقویت نیروهای تازه‌وارد خصوصاً اقشار نوجوان اهمیت ویژه‌ای داشت، زیرا نوجوان از اینکه خودش را در قاب تلویزیون ببیند لذت می‌برد. افتخار من این نیست که فلان بازیگر مشهور سینما و تلویزیون را به شبکه امید آوردم افتخار من این است که مجری ۱۵ساله شبکه امید هر هفته روی آنتن است و به‌خوبی نقش ایفا می‌کند. افتخار من آن نوجوان ۱۷ساله‌ای است که در راهپیمایی اربعین حضور پیدا می‌کند و هر روز از آن‌جا برای ما گزارش می‌گیرد و در بین‌الحرمین مداحی می‌کند و ما به‌صورت زنده روی آنتن می‌بریم. این‌ها ریسک و جسارت است که ما به نوجوان‌های تازه‌وارد آنتن زنده می‌دهیم و شاید در این راه مورد انتقاد جدی هم قرار بگیریم که این نوجوانان تا به حال جلوی دوربین قرار نگرفتند و کار جدی و حرفه‌ای انجام ندادند. اما در این راه رئیس سازمان صداوسیما و معاون سیما همراهی کردند و باعث شدند به‌خوبی پیش برویم. البته حضور چهره‌ها در صورتی که مطابق با اهداف سازمان صداوسیما و شبکه‌های تلویزیونی باشد برای ما قابل تأمل خواهد بود.
خیلی دنبال جذب اسپانسر نیستیم
*همان‌طور که رئیس سازمان صداوسیما هم چندی پیش در گفتگویی با خبرنگاران به موضوع کمبود بودجه و مشکلات اقتصادی رسانه ملی اشاره کردند شبکه‌های تلویزیونی هم به این موضوع تأکید دارند، با این حال شما چقدر از اسپانسر استفاده می‌کنید؛ سرمایه‌گذاران و حامیانی که در اکثر اوقات به محتوای برنامه‌ها و فیلم‌ها با اعمال نفوذ غیرعلمی‌شان، ضربه زده‌اند. یکی از این اعمال سلیقه‌ها و ذائقه‌سازی‌های غلط ساخت مسابقه‌های میلیونی در تلویزیون است. نظر شما در این باره چیست؟
خوشبختانه در شبکه امید بودجه خوبی اختصاص داده شده و البته منظور از بودجه خوب، متعادل و متناسب بودن بودجه‌ای است که بنابر برنامه‌ها و سیاست‌های اتخاذی شبکه به آن نیازمند بودیم، در عین حال هم خیلی دنبال جذب اسپانسر نیستیم. ما حامی مالی آن‌چنانی نداریم ولی حجم پیام‌های بازرگانی که در شبکه امید پخش می‌شود هم خیلی زیاد است. البته در مقابل این حجم زیاد آگهی‌های بازرگانی هم مقاومت کرده‌ایم، چرا که شما می‌دانید بخش عمده‌ای از سرمایه و درآمد خانوارها خرج دوره نوجوانی می‌شود از خرج کنکور گرفته تا مدارس غیرانتفاعی و ما سعی کرده‌ایم کمتر به این عرصه‌ها ورود کنیم، زیرا برای ما آرامش ذهنی و روانی خانواده‌ها از هرچیزی مهمتر است، به همین‌خاطر نمی‌توانیم تابع درخواست‌های حامیان مالی باشیم. البته اگر انتظاراتشان متناسب با اهداف شبکه امید باشد، حتماً به آن‌ها توجه می‌کنیم.
رهبر معظم انقلاب مسابقه‌های میلیونی را تأیید نمی‌کنند
*پرسش ما درباره مسابقه‌های میلیونی تلویزیون بدون پاسخ ماند، چرا که دورادور شنیده‌ایم رهبر معظم انقلاب برگزاری این نوع مسابقه‌ها در تلویزیون را نمی‌پسندند...
حضرت آقا در سال ۸۳ یک مصاحبه‌ای دارند و در آن مصاحبه اعلام می‌کنند مسابقه‌هایی از این جنس را تأیید نمی‌کنند و این گفتار معظم‌له در همه‌جا وجود دارد و در عیان توضیح دادند و پیگیری کردند این که در شبکه دیگری و با چه ساختار و برنامه‌ریزی و تدبیری این نوع برنامه‌ها ساخته شود باید مدیر همان شبکه پاسخگو باشد. در شبکه امید چنین جنسی از مسابقه نداریم و نخواهیم داشت. همین مسابقه «شبستان» که روی آنتن شبکه امید می‌رود به برنده مسابقه یک جایزه معمولی اهداء می‌شود، چون فلسفه مسابقه، ایجاد لحظات مفرح و بانشاط است. البته می‌دانیم که برخی از شبکه‌های جهانی هم برای جلب و جذب مخاطب از چهره‌ها استفاده می‌کنند امکان دارد برخی از شبکه‌های ما هم قائل به این مسیر برای جذب مخاطب باشند ولی شبکه امید که قائل به این راه برای جذب مخاطب نیست حتماً یک کارکرد دیگری دارد. می‌دانید که سال ۷۷، ۷۸ جمع زیادی از نخبگان فعلی سینما و تلویزیون وارد صداوسیما شدند و برنامه‌هایی همچون «جنگ۷۷»، «نیم‌رخ» و یا «ساعت خوش» ساخته شدند و یک فاصله جدی گرفتیم برای پرورش استعدادهای درخشان و الآن شبکه امید تمرکز خود را برای شناسایی و پرورش استعدادهای جدید گذاشته است.
نباید در جریان جوان‌گرایی از تجارب پیشکسوت‌ها غافل شویم
*با توجه به شروع اجرای قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان در صداوسیما، دوران جوان‌گرایی خواهد بود. فکر می‌کنید با جوان‌شدن بدنه رسانه ملی، چه اتفاقاتی بایستی رقم بخورد و به‌نظر شما شاهد چه چشم‌اندازی خواهیم بود؟
می‌دانید قبل از حضور رئیس فعلی شبکه سه سیما، بنده را به‌عنوان جوان‌ترین مدیر تلویزیون می‌شناختند و الآن مدیران جوان هر روز به بدنه رسانه ملی اضافه می‌شوند، این اتفاق و رویه خوبی است، چرا که اعتماد به جوانان باعث می‌شود سرعت، دقت و جسارت، ظرفیت‌سازی‌های جدیدی را ایجاد کند، البته نباید از تجارب نسل قدیمی رسانه ملی غافل شویم که به‌جای خودش ارزشمند است. بنده به‌عنوان یک مدیر جوان برای مدیریت بهتر نیازمند مشورت با هیئت اندیشه‌ورز باسابقه و پیشکسوت هستم و خوشبختانه از این نعمت بهره می‌برم، چرا که برخی از جوانب کار رسانه‌ای در طول زمان به‌دست می‌آید و قدیمی‌های ما به این ظرافت‌ها بیشتر توجه دارند. حتماً تلفیق نگاه توأمان با هوشمندی و درایت این مدیران باتجربه با توانمندی و انرژی جوانانه ما می‌تواند اتفاقات مؤثر و مفیدی را رقم بزند.
همه نهادها باید برای نقش‌آفرینی نوجوانان در دفاع مقدس به میدان بیایند
*به‌عنوان سؤال پایانی می‌دانید که رهبر معظم انقلاب در شب خاطره یکی از مطالبات جدی‌شان پرداخت‌های گسترده‌تر در قالب حوزه‌های نمایشی، سینمایی و تلویزیونی به موضوع دفاع مقدس بود. شما قرار است در شبکه امید چه اقداماتی برای القای مفاهیمی از جنگ تحمیلی به اقشار نوجوان جامعه انجام دهید؟
بعد از سال‌ها یک مجموعه تلویزیونی به‌نام «بچه‌های گروهان بلال» که ویژه نوجوانان است روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود و یا فیلم سینمایی «تنگه ابوقریب» ساخته می‌شود که وجه فعال بودن نوجوانان در دوران دفاع مقدس را به‌تصویر می‌کشد. این جنس کارها باید بیشتر شود اما اینکه فکر کنید مجموعه تولیدات نوجوانانه دفاع مقدس باید در شبکه امید ساخته و پرداخته شود امکان‌پذیر نخواهد بود و بایستی سایر نهادها برای تولید آثار جنگی با محوریت نوجوانان به میدان بیایند، ولیکن ما هم خودمان را در این راستا موظف دانسته‌ایم و به همین خاطر در کمپین احلی من العسل که ویژه شهادت حضرت قاسم(ع) در شبکه امید آغاز شد شهدای نوجوان را پیگیری کردیم و شهدای نوجوان جهان اسلام را در گام بعدی پیش می‌بریم. همه این اقدامات و فعالیت‌ها در راستای القای مفاهیم و فرهنگ غنی دفاع مقدس است.
ارسال نظر